Neo-Mythical
05.03.2020 – 26.09.2020
Πώς θα μπορούσε άραγε να μοιάζει σήμερα μια εικονογραφημένη pop μυθολογία; Ένα μεταμοντέρνο παραμύθι κατοικημένο από όλα εκείνα τα ιδιότροπα στοιχειά, τα ιδιόρρυθμα πνεύματα και τα αγαθοεργή τέρατα που σκοπό θα είχαν να μας προσφέρουν ένα συμβολικό αντίδοτο στη φρενήρη τρέχουσα πραγματικότητα;
Ο Ιάσονας Βενετσανόπουλος, στην τρίτη ατομική του έκθεση, μηχανεύεται μια πιθανή απάντηση… Αναπτύσσοντας μια αυτόματη εικαστική γραφή – εντελώς αυθόρμητη και σχεδόν μηχανική – υφαίνει το μίτο μιας παράδοξης, κατακερματισμένης αφήγησης, από την οποία αιφνίδια ξεπηδούν fluorescent τελώνια και αλλοπρόσαλλα υβριδικά όντα, συνθέτοντας μια φαντασμαγορία του παραλόγου υπό τους ήχους του Brian Eno και του Peter Gabriel. Ο καλλιτέχνης δημιουργεί μια σειρά έργων σε καμβά, με αυστηρά περιορισμένη γκάμα έξι καθαρών χρωμάτων, τα οποία λειτουργούν σαν εικόνες-θραύσματα μιας μυθολογικής εξιστόρησης.
Ένας φαντεζί γίγαντας με κράνος που έχει για λοφίο ένα ψάρι, μια αλλοπρόσαλλη μηχανή με πόδια και χειριστή ένα ρομπότ τυλιγμένο σε γαλάζιο φωτοστέφανο, ζωόμορφα τέρατα με φωσφοριζέ, παρδαλά κοστούμια, ένας πορτοκαλί άνθρωπος-ψάρι είναι μόνο μερικές από τις δισδιάστατες μορφές που παρελαύνουν μπροστά μας, φιγούρες της ετερότητας…στη μεθοριακή γραμμή όπου ο νους ταλαντεύεται και οι φαντασιώσεις ανθίζουν1. Ο Βενετσανόπουλος επινοώντας αυτά τα συνθετικά πλάσματα επιχειρεί να επαναμαγεύσει το σύγχρονο κόσμο, αναζητώντας τις καταβολές της τέχνης στην πρωταρχική σκηνή της καλλιτεχνικής δημιουργίας, τότε που η εικόνα είχε μια υπεράνθρωπη, προστατευτική δύναμη.
Στα τελευταία έργα του – τα οποία διατηρούν εμφανείς συγγένειες με την προηγούμενη δουλειά του, αποτελώντας συγχρόνως μια ευφάνταστη εξέλιξή της – θα μπορούσε κανείς να εντοπίσει ένα primitive στοιχείο, φιλτραρισμένο από μια εφηβική ευθυμία και επικαλυμμένο από μια neon αχλή. Το στοιχείο αυτό αναγνωρίζεται τόσο στις σχεδόν σχηματικές μορφές του με τα έντονα περιγράμματα, όσο και σε ό,τι αυτές πρεσβεύουν.
Ανατρέχοντας σε μια από τις πρώτες εκδήλωσεις της τέχνης, το μυθόγραμμα, δηλαδή, σύμφωνα με τον Leroi-Gourhan, την αλληλεπίθεση αρχικά αφηρημένων εκφραστικών σημείων ή αργότερα ζωικών παραστάσεων, που χαρακτήριζε την Παλαιολιθική ζωγραφική2, παρατηρούμε ότι το ζητούμενο προφανώς ήταν ένα: η οπτική απόδοση ενός μύθου. Το ίδιο συνέβαινε και στην τέχνη των αυτοχθόνων, απ’ όπου δανείστηκαν τα εικαστικά τους «πολεμοφόδια» οι μοντέρνοι αμφισβητίες της τότε νέας τάξης πραγμάτων (Gauguin, Κlee, Picasso, Miró, ενδεικτικά).
Ο μύθος έχει λάβει κατά καιρούς ποικίλες προσεγγίσεις και ερμηνείες. Από τις πιο σημαντικές, εκείνη του Levi-Strauss ως τρόπου ανθρώπινης επικοινωνίας3 ή του σημειολόγου Roland Barthes, ο οποίος αντιμετωπίζει το μύθο σαν μία γλώσσα4 per se. Ωστόσο, στη βάση του ο μύθος δεν είναι άλλο από μια αφήγηση5 και η αφήγηση αυτή έχει χαρακτήρα εφευρετικό και καταγωγή ανιμιστική: oι πρωτόγονοι λαοί εγκαθιστούν στον κόσμο αναρίθμητα πνευματικά όντα που θεωρούνται ότι έχουν καλές ή κακές προθέσεις, αναφέρει σχετικά ο Freud στο Τοτέμ και Ταμπού6. Όλοι αυτοί οι αδιανόητοι δαίμονες και οι σκανδαλιάρηδες θεοί είναι τελικά μια αντανάκλαση του εσωτερικού κόσμου στην εξωτερική πραγματικότητα7.
Τη σύνθεση ενός μύθου προσωπικού και μύχιου φαίνεται να επιδιώκει και ο Βενετσανόπουλος μέσα από τις εικόνες που μας παρουσιάζει. Ενός μύθου που αποκαλύπτεται κομμάτι κομμάτι μέσα από έναν ιδιόμορφο εικαστικό κώδικα όπου τα αιγυπτιακά εικονογράμματα συναντούν το συμβολικό λεξιλόγιο του Keith Haring, τα κυκλαδικά ειδώλια επενδύονται με τα γεωμετρικά, παιχνιδιάρικα μοτίβα του Memphis Group και οι σπηλαιογραφίες του Lascaux μετατρέπονται σε μικρογραφίες των φανταχτερών 80s billboards. Στόχος του; Η αναδρομή σε μια από καιρό ξεχασμένη κατάσταση, όταν η ερμηνεία του ακατανόητου μπορούσε να επιτευχθεί μέσα από την κατασκευή ενός παράπλευρου, μεταφυσικού σύμπαντος, στο οποίο ενυπήρχαν όλες οι ενδεχόμενες λύσεις.
Ματίνα Χαραλάμπη
Ιστορικός Τέχνης
1 R. Kearney, Ξένοι, Θεοί & Τέρατα, Ίνδικτος, Αθήνα 2006, σελ.19
2 A. Leroi – Gourhan, Το Έργο και η Ομιλία του Ανθρώπου, Β’ τόμος Η Μνήμη και οι Ρυθμοί, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 2007, σελ.252 – 256
3 G.S. Kirk, Myth: Its Meaning and Functions in Ancient and Other Cultures, Cambridge University Press; New Ed edition (1973), σελ.42
4 Σύμφωνα με τον R. Barthes ο μύθος εκτός από μία γλώσσα, αποτελεί και ένα σύστημα επικοινωνίας – είναι ένα μήνυμα. Αυτό υποδηλώνει πως ο μύθος δεν μπορεί να είναι ούτε αντικείμενο, ούτε έννοια, ούτε ιδέα, είναι ένας τρόπος σημειοδότησης, μια μορφή. (R. Barthes, Μυθολογίες. Μάθημα, Κέδρος, Αθήνα 1979, σελ. 201
5 R. A. Segal, Myth. A Very Short Introduction, Oxford University Press, N.Y. 2004, σελ.4-5
6 S. Freud, Tοτέμ και Ταμπού, Επίκουρος, Αθήνα 1978, σελ. 98
7 ο.α., σελ.110
Την Πέμπτη 5 Μαρτίου 2020 στις 7.30 μ.μ. εγκαινιάζεται
η έκθεση ζωγραφικής
“Neo-Mythical”
του
Iάσονα Βενετσανόπουλου
Η Αίθουσα Τέχνης Αθηνών έχει τη χαρά να παρουσιάζει την τρίτη ατομική έκθεση ζωγραφικής του Iάσονα Βενετσανόπουλου με τίτλο “neo-mythical”. Στην έκθεση παρουσιάζεται μια σειρά από 15 έργα – ακρυλικά σε καμβά μέσα από τα οποία ο ζωγράφος επιχειρεί τη σύνθεση ενός μύθου προσωπικού και μύχιου.
“Πώς θα μπορούσε άραγε να μοιάζει σήμερα μια εικονογραφημένη pop μυθολογία; Ένα μεταμοντέρνο παραμύθι κατοικημένο από όλα εκείνα τα ιδιότροπα στοιχειά, τα ιδιόρρυθμα πνεύματα και τα αγαθοεργή τέρατα που σκοπό θα είχαν να μας προσφέρουν ένα συμβολικό αντίδοτο στη φρενήρη τρέχουσα πραγματικότητα;
Ο Ιάσονας Βενετσανόπουλος, στην τρίτη ατομική του έκθεση, μηχανεύεται μια πιθανή απάντηση… Αναπτύσσοντας μια αυτόματη εικαστική γραφή – εντελώς αυθόρμητη και σχεδόν μηχανική – υφαίνει το μίτο μιας παράδοξης, κατακερματισμένης αφήγησης, από την οποία αιφνίδια ξεπηδούν fluorescent τελώνια και αλλοπρόσαλλα υβριδικά όντα, συνθέτοντας μια φαντασμαγορία του παραλόγου υπό τους ήχους του Brian Eno και του Peter Gabriel. Ο καλλιτέχνης δημιουργεί μια σειρά έργων σε καμβά, με αυστηρά περιορισμένη γκάμα έξι καθαρών χρωμάτων, τα οποία λειτουργούν σαν εικόνες-θραύσματα μιας μυθολογικής εξιστόρησης.
Ένας φαντεζί γίγαντας με κράνος που έχει για λοφίο ένα ψάρι, μια αλλοπρόσαλλη μηχανή με πόδια και χειριστή ένα ρομπότ τυλιγμένο σε γαλάζιο φωτοστέφανο, ζωόμορφα τέρατα με φωσφοριζέ, παρδαλά κοστούμια, ένας πορτοκαλί άνθρωπος-ψάρι είναι μόνο μερικές από τις δισδιάστατες μορφές που παρελαύνουν μπροστά μας, “φιγούρες της ετερότητας…στη μεθοριακή γραμμή όπου ο νους ταλαντεύεται και οι φαντασιώσεις ανθίζουν.” (R. Kearney) Ο Βενετσανόπουλος επινοώντας αυτά τα συνθετικά πλάσματα επιχειρεί να επαναμαγεύσει το σύγχρονο κόσμο, αναζητώντας τις καταβολές της τέχνης στην πρωταρχική σκηνή της καλλιτεχνικής δημιουργίας, τότε που η εικόνα είχε μια υπεράνθρωπη, προστατευτική δύναμη.”
Σε αυτή τη νέα ενότητα δουλειάς του “θα μπορούσε κανείς να εντοπίσει ένα primitive στοιχείο, φιλτραρισμένο από μια εφηβική ευθυμία και επικαλυμμένο από μια neon αχλή. Το στοιχείο αυτό αναγνωρίζεται τόσο στις σχεδόν σχηματικές μορφές του με τα έντονα περιγράμματα, όσο και σε ό,τι αυτές πρεσβεύουν.”
Εν τέλει, ο μύθος που μας φανερώνει, μέσα από τις εικόνες του, ο Ιάσονας Βενετσανόπουλος “αποκαλύπτεται κομμάτι κομμάτι μέσα από έναν ιδιόμορφο εικαστικό κώδικα όπου τα αιγυπτιακά εικονογράμματα συναντούν το συμβολικό λεξιλόγιο του Keith Haring, τα κυκλαδικά ειδώλια επενδύονται με τα γεωμετρικά, παιχνιδιάρικα μοτίβα του Memphis Group και οι σπηλαιογραφίες του Lascaux μετατρέπονται σε μικρογραφίες των φανταχτερών 80s billboards. Στόχος του; Η αναδρομή σε μια από καιρό ξεχασμένη κατάσταση, όταν η ερμηνεία του ακατανόητου μπορούσε να επιτευχθεί μέσα από την κατασκευή ενός παράπλευρου, μεταφυσικού σύμπαντος, στο οποίο ενυπήρχαν όλες οι ενδεχόμενες λύσεις.”
Η έκθεση συνοδεύεται από κείμενο της ιστορικού της τέχνης Ματίνας Χαραλάμπη από το οποίο προέρχεται και το δελτίο τύπου.