Κοιτάζοντας τους πίνακες της έκθεσης Χωρίς Τίτλο, αυθόρμητα μου ήρθαν στο μυαλό στίχοι από το παρακάτω ποίημα της Τζένης Μαστοράκη, με τον τίτλο Περίληψη :
Παιδί, η μάνα μου
μου φόραγε κατάσαρκα το πατερημών
και γαλάζια φυλαχτά της Τήνου.
Έπαιρνε ένα μεγάλο κλειδί
και διπλοκλείδωνε τον ύπνο μου.
Το πρωί μέτραγε τα όνειρα
και τα κατάγραφε σ’ ένα τετράδιο.
Τώρα μου ξορκίζει
το τραγούδι απ’ τα χείλια
όταν κοιμάμαι
και κάθε βράδυ το κρεβάτι μου γίνεται ένα
κεντημένο κάντρο
που γράφει «Ελευθερία ή Θάνατος».
Ο Χάρης Περιορέλλης δημιούργησε μια σειρά από πίνακες, στους οποίους κυριαρχούν οι φιγούρες παιδιών, καθώς και μιας γυναίκας-σύμβολο μητέρας. Και παρά το γεγονός, ότι επιλέγει να αφήσει τη συγκεκριμένη ενότητα των έργων του χωρίς τίτλο, σκέφτομαι ότι ο τίτλος του ποιήματος της Μαστοράκη θα μπορούσε εύστοχα να αποτελέσει τον υπότιτλο της έκθεσης.
Τα δώδεκα έργα αποτυπώνουν την ενήλικη, πλέον, ματιά του ζωγράφου στην παιδική ηλικία. Αποδεχόμενος το ακατάλυτο του παρελθόντος, υπογραμμίζει τη σημαντική θέση, που κατέχουν οι εμπειρίες των παιδικών χρόνων, στην εξέλιξη του κάθε ανθρώπου. Έτσι, μας παρουσιάζει την περίληψη της αναδρομής του, βοηθώντας μας να συνδεθούμε με το νήμα της γνώσης, το οποίο ο καθένας μας φέρει από τα πρώτα χρόνια της ζωής.
Τελικά, ο ζωγράφος τολμώντας να εμβαθύνει σε συχνά απωθημένες μνήμες, αναδύει στοιχεία της ατομικής του αλλά και της συλλογικής ιστορίας, τα οποία προβάλλονται στο παρόν και το καθορίζουν.
Μαρία Κουλούρη, ποιήτρια
«Ο εξωτερικός κόσμος είναι
μια εσωτερική πραγματικότητα»
Μπερνάντο Σοάρες
Τα ζωγραφικά έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση «Χωρίς Τίτλο» αποτελούν μέρη της νέας δουλειάς του Χάρη Περιορέλλη. Μέσα από την γνώριμη εξπρεσιονιστική του γραφή τα έργα συνιστούν αντανακλάσεις έντονων και δύσκολων συναισθημάτων. Ο ίδιος αναφέρει ότι τα έργα αποτυπώνουν «τη βαθιά και εσωτερική σύγκρουση που βιώνει κάποιος κυρίως όταν το παρελθόν και οι μνήμες του έρχονται αντιμέτωπες με τα αιτήματα του παρόντος».
Οι μορφές των έργων δεν καταγράφουν υποκείμενα με βάση τις παραδοσιακές συμβάσεις της προσωπογραφίας στη Δυτική ιστορία της τέχνης. Χαρακτηριστικό τους γνώρισμα αποτελεί η έλλειψη εκείνων των ιδιαίτερων φυσιογνωμικών ιδιοτήτων που αποδίδουν και ορίζουν την εικόνα κάποιου. Η αναίρεση μιας συγκεκριμένης ταυτότητας, τους αποδίδει καθολικότητα. Οι μορφές του είναι προσωποποιήσεις συναισθημάτων. Υιοθετώντας την εικαστική γλώσσα των κόμικ προσεγγίζει και σχηματίζει τις μορφές του. Τα έντονα στρογγυλά μάτια, άλλοτε θλιμμένα, έκπληκτα, σε απόγνωση ή σε περισυλλογή μαζί με τα εκφραστικά δριμύ στόματα είναι εμβληματικές διακηρύξεις των εκ των έσω ανησυχιών. Αναζητούν το βλέμμα του θεατή, ο οποίος γίνεται άμεσα κοινωνός των συναισθημάτων που φέρουν.
Η καθολικότητα των μορφών τονίζεται και από το περιβάλλον που δημιουργεί ο Χάρης Περιορέλλης στις συνθέσεις του. Ο χώρος των έργων αποδίδεται αφαιρετικά. Είναι περισσότερο ένας νοητός χώρος πάρα φυσικός. Δημιουργεί εικόνες. Η ατοπία και η αχρονία συμβάλουν ώστε τα έργα να συγκροτούν μαρτυρίες των διαρκών εσωτερικών διεργασιών της ανθρώπινης ύπαρξης.
Η πινελιά του είναι γρήγορη και δυναμική. Η χρωματική του παλέτα ορίζεται από τους τόνους του γκρι και της ώχρας. Οι μεταξύ τους σχέσεις και διαβαθμίσεις πραγματώνουν τις αναζητήσεις του καλλιτέχνη και εντείνουν το τελικό αποτέλεσμα των έργων. Μια σειρά θρησκευτικών συμβόλων όπως ο σταυρός και το φωτοστέφανο που εμφανίζονται στην σύνθεση των έργων προσδίδουν στην ώχρα (κίτρινη, χρυσή) ένα πνευματικό/ιερό περιεχόμενο. «Ο φόβος του Θεού, ο φόβος του κενού, ο φόβος του θανάτου είναι έννοιες που πραγματεύονται τα έργα» όπως σημειώνει ο καλλιτέχνης. Η χρήση των συγκεκριμένων συμβόλων δημιουργεί ερωτήματα που παραμένουν ανοιχτά στις ερμηνείες των θεατών.
Τα ζωγραφικά έργα της έκθεσης είναι άτιτλα ως διαχρονικές αποδόσεις των εσωτερικών αποχρώσεων και εναλλαγών. Καλούν τον θεατή να δει το εσωτερικό που αγνοεί. Θυμίζοντας τα λόγια του ποιητή Ράινερ Μαρία Ρίλκε «Έχω ένα εσωτερικό που αγνοούσα. Όλα τώρα πηγαίνουν εκεί μέσα. Δεν ξέρω τι συμβαίνει εκεί».
Νίκη Παπασπύρου, ιστορικός τέχνης
Μία συγκεκριμένη στιγμή στάθηκε η αφορμή για την καινούργια μου δουλειά. Από κει άρχισαν μνήμες του παρελθόντος να συγκρούονται με συναισθήματα από το παρόν. Το νήμα που τα συνέδεσε όλα αυτά ήταν οι διαπροσωπικές σχέσεις. Αποφάσισα να έρθω αντιμέτωπος με αυτές τις σχέσεις μέσα από τα έργα μου. Στην δουλειά αυτή δεν έδωσα τίτλο επειδή θέλω να τονίσω τα εφήμερα στοιχεία αυτών των σχέσεων.
Τα σύμβολα που χρησιμοποιώ αγγίζουν το προσωπικό, αλλά και το συλλογικό στοιχείο. Ο φόβος του Θεού, ο φόβος του κενού, ο φόβος του θανάτου είναι έννοιες με τις οποίες έρχομαι αντιμέτωπος στα έργα μου. Προσπάθησα στην ζωγραφική μου να είμαι πιο προσωπικός και ειλικρινής, αδιαφορώντας για στοιχεία ωραιοποίησης και κρατώντας μόνο ότι λειτουργεί πιο άμεσα στο θεατή. Τα σημεία εισόδου και εξόδου των έργων, καθώς και τα στοιχεία κόμικ που αφορούν στην εφηβική μου ηλικία, θέλω να λειτουργούν βοηθητικά προς τον θεατή. Στόχος μου είναι να κρατήσει ο θεατής το συναίσθημα που τον «χτυπά» τη πρώτη φορά που κοιτάζει ένα έργο μου.
Χάρης Περιορέλλης.
Την Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου 2020 στις 7.30 μ.μ. εγκαινιάζεται
η έκθεση ζωγραφικής
“Χωρίς Τίτλο”
του
Χάρη Περιορέλλη
Η Αίθουσα Τέχνης Αθηνών παρουσιάζει την τρίτη ατομική έκθεση ζωγραφικής του Χάρη Περιορέλλη με τίτλο “Χώρίς Τίτλο” την Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου. Στην έκθεση θα παρουσιασθεί μια σειρά από δώδεκα έργα (λάδι και ακρυλικά σε καμβά) στους οποίους κυριαρχούν οι φιγούρες παιδιών καθώς και μιας γυναίκας – σύμβολο μητέρας. Τα δώδεκα αυτά έργα αποτυπώνουν την ενήλικη, πλέον ματιά του ζωγράφου στην παδικική ηλικία.
Αποδεχόμενος το ακατάλυτο του παρελθόντος, υπογραμμίζει τη σημαντική θέση, που κατέχουν οι εμπειρίες των παιδικών χρόνων, στην εξέλιξη του κάθε ανθρώπου. Μέσα από τη γνώριμη εξπρεσσιονιστική του γραφή τα έργα συνιστούν αντανακλάσεις έντονων και δύσκολων συναισθημάτων. Όπως ο ίδιος ο ζωγράφος αναφέρει “τα έργα αποτυπώνουν τη βαθιά και εσωτερική σύγκρουση που βιώνει κάποιος κυρίως όταν το παρελθόν και οι μνήμες του έρχονται αντιμέτωπες με τα αιτήματα του παρόντος”.
Οι μορφές των έργων δεν καταγράφουν υποκείμενα με βάση τις παραδοσιακές συμβάσεις της προσωπογραφίας στη Δυτική ιστορία της τέχνης. Χαρακτηριστικό τους γνώρισμα αποτελεί η έλλειψη εκείνων των ιδιαίτερων φυσιογνωμικών ιδιοτήτων που αποδίδουν και ορίζουν την εικόνα κάποιου. Η αναίρεση μιας συγκεκριμένης ταυτότητας τους αποδίδει καθολικότητα. Οι μορφές του είναι προσωποποιήσεις συναισθημάτων. Υιοθετώντας την εικαστική γλώσσα των κόμικ προσεγγίζει και σχηματίζει τις μορφές του. Τα έντονα στρογγυλά μάτια, άλλοτε θλιμμένα, έκπληκτα, σε απόγνωση ή σε περισυλλογή μαζί με τα εκφραστικά στόματα είναι εμβληματικές διακηρύξεις των εκ των έσω ανησυχιών. Αναζητούν το βλέμμα του θεατή, ο οποίος γίνεται άμεσα κοινωνός των συναισθημάτων που φέρουν.
Η καθολικότητα των μορφών τονίζεται και από το περιβάλλον που δημιουργεί ο Χάρης Περιορέλλης στις συνθέσεις του. Ο χώρος των έργων αποδίδεται αφαιρετικά. Είναι περισσότερο ένας νοητός χώρος πάρα φυσικός. Δημιουργεί εικόνες. Η ατοπία και η αχρονία συμβάλουν ώστε τα έργα να συγκροτούν μαρτυρίες των διαρκών εσωτερικών διεργασιών της ανθρώπινης ύπαρξης.
Η πινελιά του είναι γρήγορη και δυναμική. Η χρωματική του παλέτα ορίζεται από τους τόνους του γκρι και της ώχρας. Οι μεταξύ τους σχέσεις και διαβαθμίσεις πραγματώνουν τις αναζητήσεις του καλλιτέχνη και εντείνουν το τελικό αποτέλεσμα των έργων. Μια σειρά θρησκευτικών συμβόλων όπως ο σταυρός και το φωτοστέφανο που εμφανίζονται στην σύνθεση των έργων προσδίδουν στην ώχρα (κίτρινη, χρυσή) ένα πνευματικό/ιερό περιεχόμενο. «Ο φόβος του Θεού, ο φόβος του κενού, ο φόβος του θανάτου είναι έννοιες που πραγματεύονται τα έργα» όπως σημειώνει ο καλλιτέχνης. Η χρήση των συγκεκριμένων συμβόλων δημιουργεί ερωτήματα που παραμένουν ανοιχτά στις ερμηνείες των θεατών.
Τα ζωγραφικά έργα της έκθεσης είναι άτιτλα ως διαχρονικές αποδόσεις των εσωτερικών αποχρώσεων και εναλλαγών. Καλούν τον θεατή να δει το εσωτερικό που αγνοεί. Θυμίζοντας τα λόγια του ποιητή Ράινερ Μαρία Ρίλκε «Έχω ένα εσωτερικό που αγνοούσα. Όλα τώρα πηγαίνουν εκεί μέσα. Δεν ξέρω τι συμβαίνει εκεί».
Η έκθεση συνοδεύεται από κείμενο του καλλιτέχνη, της ποιήτριας Μαρίας Κουλούρη καθώς και της ιστορικού της τέχνης Νίκης Παπασπύρου.
Διάρκεια έκθεσης 6 – 29 Φεβρουαρίου 2020