Η μέσα εικόνα

Είναι μεγάλη η ευθύνη αλλά ιδιαίτερο το προνόμιο να γράψει κανείς για έναν καλλιτέχνη που παρουσιάζει τη δουλειά του για πρώτη φορά. Να επιχειρήσει να ανιχνεύσει τις εμμονές του και να προσπαθήσει να φωτίσει τις περιοχές που ήδη δικαιώνουν την πορεία του. Στην πρώτη της ατομική έκθεση η Κάλλια Τριανταφύλλου δείχνει μια ενότητα μικρών και μεσαίων έργων ζωγραφισμένων με ζεστό κερί και με θέμα τοπία και εσωτερικά δωματίων. Με ενδιαφέρον για τη χαρακτική και με θητεία στο λάδι, ανακάλυψε τυχαία τη δυνατότητα της εγκαυστικής από κάποια ανώνυμα ζωγραφικά απομεινάρια μιας άλλης δουλειάς. Τον γοητευτικό ορίζοντα που ανοίχτηκε μπροστά της αποφάσισε να τον εξερευνήσει μόνη της και χωρίς βοηθήματα.

Όταν πρωτοδεί κανείς τα έργα της Τριανταφύλλου, ζωγραφισμένα συνήθως σε πορώδες κοντραπλακέ και κάποιες φορές σε χαρτί κολλημένο σε ξύλο, έχει αμέσως την επιθυμία να τα δει από πολύ κοντά. Να τα ψηλαφίσει, όχι για να διακρίνει τι αναπαριστούν, αλλά μήπως και εξιχνιάσει τον μαγικό τρόπο που φτιάχτηκαν. Εδώ, έχουν χρησιμοποιηθεί όλα τα πιθανά χρώματα και όχι μόνο η παραδοσιακή τετραχρωμία της ζωγραφικής με κερί, ώστε να αναδειχθεί η αμεσότητα της χρωστικής ύλης: το χρώμα σαγηνευτικό και αμετάβλητο στον χρόνο, όπως προκύπτει μέσα από την απρόβλεπτη σταθεροποίηση του κεριού και τη σχέση του με το φως. Με ζεστό νερό και σκόνες αγιογραφίας, με μελάνι και λάδι ή ακουαρέλα, με ελάχιστα πινέλα και με πολλές σπάτουλες, η Κάλλια Τριανταφύλλου σκύβει πάνω στα έργα της απλώνοντας, σκάβοντας, σκαλίζοντας, παραμερίζοντας. Κάνει ορατά τα ίχνη των γραμμών που έχει σχεδιάσει με ακίδες χαρακτικής και κάποτε αφήνει να φανεί στην κέρινη επιφάνεια, σαν αντανάκλαση, το κάψιμο του υποκείμενου χαρτιού που έχει προκαλέσει με τον πυρογράφο. Σκηνοθετεί απαρατήρητη στο τελάρο ορμητικές χειρονομίες και πληθωρικές πυκνώσεις γραμμών και χρωμάτων για να εκτιμηθούν οι πλακάτες περιοχές της συνθετικής λιτότητας. Σε αρκετά έργα η πάστα του κεριού είναι τόσο παχιά ώστε το υλικό στοιχείο υπερβαίνει την απόπειρα της εικονοποίησης και τείνει να γίνει δομικό μέρος του έργου.

Όμως η Τριανταφύλλου δεν επιτρέπει στην τεχνική να γίνει πιο σημαντική από το εικονιζόμενο. Αν και η φυσική κατάληξη όλης της διαδικασίας την οποία ακολουθεί είναι η αφαίρεση, εκείνη δεν κόβει το νήμα με την εξωτερική πραγματικότητα, όσο λεπτό κι αν συχνά είναι αυτό. Γνωρίζει, ήδη, πως από τους τρόπους της συνομιλίας ανάμεσα στην ύλη και την εικόνα, στη φόρμα και στο περιεχόμενο, μπορεί να γεννηθεί η ποιητική ένταση που επιζητεί. Εδώ τα τοπία οφείλουν το όνειρό τους στην αχλή του παγωμένου κεριού που τα επικαλύπτει. Οι ασφυκτικές κυψέλες των αστικών πολυκατοικιών σχηματίζονται από τα αυλάκια που άφησε πίσω της η σπάτουλα. Η υπαρξιακή μοναξιά των ανθρώπινων μορφών, που μόλις και διακρίνονται μέσα στα άδεια δωμάτια, ορίζεται από τον βαθμό που η απεικόνιση υποχωρεί στην αναίρεσή της. Ουρανοί κατακερματίζονται σε μικρές τετράγωνες ψηφίδες χρωματικών συμφωνιών, σαν ένθετα αναγεννησιακά πετράδια, αναθέτοντας τον ελάχιστο χώρο σε αυτόνομα τοπία μέσα στο τοπίο.

Τα έργα της Τριανταφύλλου αποπνέουν έντονη την αίσθηση του τρισδιάστατου, που ενισχύεται από την εντύπωση του χειροποίητου. Η δύναμη και η διαφάνεια των χρωμάτων τους, λόγω του κεριού, καθιστούν τους πίνακες αυτούς όμορφους, θελκτικούς, μικρά κοσμήματα. Όμως εκεί παραμονεύει ο κίνδυνος του διακοσμητικού και του γραφίστικου, που η Τριανταφύλλου κατορθώνει να τον ξεπερνά σε κάθε ζωγραφικό της εγχείρημα. Τη συνδράμουν οι εναλλαγές της υφής στις επιφάνειές της, που καταλήγουν σε εναλλαγές της ατμόσφαιρας των έργων, δημιουργώντας πολλαπλές αναγνώσεις: από το γυαλιστερό στο θαμπό, από το λείο στο τραχύ, από το συγκεκριμένο στο αφηρημένο, από τo προφανές στο διφορούμενο, από το καθησυχαστικό στο μετέωρο.

Τα έργα της Κάλλιας Τριανταφύλλου έχουν διαφύγει την ενέδρα του ευχάριστου, που από μόνα τους έστησαν, γιατί η φαγωμένη ύλη τους έχει προ πολλού διαφωνήσει με την τελειότητα του γλάσου τους. Αυτό που βλέπουμε μοιάζει να είναι ό,τι απέμεινε από τους σοβάδες της φθοράς του χρόνου. Η υπόκωφη ανάμνηση ενός πίσω κόσμου, που τον υποπτευόμαστε στις κέρινες επιφάνειες που ζωγραφίστηκαν με σουρντίνα. Εντέλει, το θέμα των έργων της Τριανταφύλλου δεν είναι τα τοπία, τα δωμάτια, οι μορφές. Πρόκειται για την πάλη ανάμεσα σε μια απόμακρη όψη και στη βασανιστική αποκάλυψη μιας απεικόνισης, που φανερώνεται σημαδεμένη αλλά πολύτιμη. Αυτή η διαμεσολαβημένη από το κερί εικόνα, γίνεται η ίδια εικόνα. Η μέσα εικόνα.

Ελισάβετ Πλέσσα

Την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου 2014 στις 8.00 μ.μ. εγκαινιάζεται

η έκθεση ζωγραφικής

της

Κάλλιας Τριανταφύλλου

“Things behind he Sun”

Στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών εγκαινιάζεται η πρώτη ατομική έκθεση ζωγραφικής της Κάλλιας Τριανταφύλλου με τίτλο “Things behind the Sun”. Στην έκθεση παρουσιάζεται μια σειρά μικρών και μεσαίων έργων ζωγραφισμένων με τη μέθοδο της εγκαυστικής και με θεματικό άξονα τοπία και εσωτερικά δωματίων. Τα έργα της η Τριανταφύλλου τα πραγματεύεται με λεπτότητα και με ιδιαίτερες χρωματικές ποιότητες, ενώ σαφώς διακρίνεται σε όλα μια κοινή αισθητική τοποθέτηση. Εντούτοις το καθένα φαίνεται να αναπνέει με τον δικό του ρυθμό, εκφράζοντας κάτι μοναδικό και διαφορετικό. Κάθε έργο επικοινωνεί με τον θεατή ξεχωριστά και τον απορροφά στην ιδιαίτερη ατμόσφαιρά του.

Όπως εύστοχα σημειώνει η Ελισάβετ Πλέσσα στο κείμενό της «Η μέσα εικόνα» με το οποίο προλογίζει τον κατάλογο της έκθεσης : Όταν πρωτοδεί κανείς τα έργα της Τριανταφύλλου, ζωγραφισμένα συνήθως σε πορώδες κοντραπλακέ και κάποιες φορές σε χαρτί κολλημένο σε ξύλο, έχει αμέσως την επιθυμία να τα δει από πολύ κοντά. Να τα ψηλαφίσει, όχι για να διακρίνει τι αναπαριστούν, αλλά μήπως και εξιχνιάσει τον μαγικό τρόπο που φτιάχτηκαν. Εδώ, έχουν χρησιμοποιηθεί όλα τα πιθανά χρώματα και όχι μόνο η παραδοσιακή τετραχρωμία της ζωγραφικής με κερί, ώστε να αναδειχθεί η αμεσότητα της χρωστικής ύλης: το χρώμα σαγηνευτικό και αμετάβλητο στον χρόνο, όπως προκύπτει μέσα από την απρόβλεπτη σταθεροποίηση του κεριού και τη σχέση του με το φως.

Ενώ παρακάτω επίσης σημειώνει: Τα έργα της Τριανταφύλλου αποπνέουν έντονη την αίσθηση του τρισδιάστατου, που ενισχύεται από την εντύπωση του χειροποίητου. Η δύναμη και η διαφάνεια των χρωμάτων τους, λόγω του κεριού, καθιστούν τους πίνακες αυτούς όμορφους, θελκτικούς, μικρά κοσμήματα. Όμως εκεί παραμονεύει ο κίνδυνος του διακοσμητικού και του γραφίστικου, που η Τριανταφύλλου κατορθώνει να τον ξεπερνά σε κάθε ζωγραφικό της εγχείρημα. Τη συνδράμουν οι εναλλαγές της υφής στις επιφάνειές της, που καταλήγουν σε εναλλαγές της ατμόσφαιρας των έργων, δημιουργώντας πολλαπλές αναγνώσεις: από το γυαλιστερό στο θαμπό, από το λείο στο τραχύ, από το συγκεκριμένο στο αφηρημένο, από τo προφανές στο διφορούμενο, από το καθησυχαστικό στο μετέωρο.

Επιμέλεια και κείμενο καταλόγου έκθεσης: Ελισάβετ Πλέσσα